Obezite
Obezite günümüzde kedi ve köpekler arasında giderek yaygınlaşan kronik hastalıklardan birisidir. Obezite vücutta biriken fazla yağ olarak açıklanabilir. Bir hayvanın obez olduğunun tanısını koymak içinse her hastalıkta olduğu gibi veteriner hekim görüşü gerekir.
Hayvanların ırkına, cinsiyetine, hareket durumuna göre vücut tiplerinde değişiklikler olabilir. BCS(Body Condition Score) olarak adlandırılan ve vücut kondisyon skoru olarak çevirisi yapılan ölçüte göre hayvanlar vücut tiplerine göre 1-5 arasında değerlendirilebilir. Bu ölçümde hayvanın vücudunda biriken yağlar bir puan sistemine göre değerlendirilmektedir.İdeal vucut kondisyon skoru 3 olarak düşünüldüğünde 1-2 vücut skorları aşırı zayıflık ve yetersiz beslenme ile ilişkiliyken, 4-5 arası olan skorlar ise aşırı yağlanma ve obeziteyle ilişkilendirilir.
Obezitenin sebepleri
Genetik
Bazı kedi ve köpek ırkları diğer ırklara göre kilo almaya daha eğilimlilerdir.Köpekler arasında Labrador, Pug, Cocker Spaniel, Golden Retriever, King Charles Spaniel gibi ırklar, kediler arasında ise melez sayılan ırklar obeziteye daha yatkındırlar.
Beslenme
Hayvan sahipleri genellikle evcil hayvanlarının daha istekli mama tüketmeleri için lezzeti yüksek olan ürünleri tercih eder ve firmalarda buna uygun şekilde mama üretirler. Hayvanlar tarafından istekle tüketilen mamalarda porsiyon kontrolü uygulanmaz ise ihtiyaçtan fazla enerji alımıyla birlikte obezite riski ortaya çıkmış olur.
Yüksek kalori içeriği olan mamaların hayvanların günlük enerji ihtiyaçları belirlenmeden ve gramaj olarak ayarlanmadan besleme yapılması kalori fazlalığı sebebiyle vücuttaki yağ oranının zaman içerisinde artmasına ve obeziteye sebep olur.
Hayvanın tükettiği mama dışında evde verilen ek gıdalar da günlük kalori alımını etkiler ve kilo artışına sebep olabilirler.
Akvitite
Evcil hayvanların fiziksel aktiviteleri düştükçe obezite eğilimleri de artmaktadır. Günlük aktiviteleri yetersiz olan ve fazla kalori tüketen evcil hayvanlarda kilo alımı başlamaktadır. Bu aktivitelerdeki azalmayla birlikte kalori alımının da düşürülmesi önerilmektedir.
Yaş
Hayvanlar yaşlandıkça kalori ihtiyaçları da azalmaktadır. Eğer kalori alımları yaşa göre düzenlenmeden devam edilirse kilo alımı ve obezite meydana gelebilmektedir.
Cinsiyet ve Kısırlaştırma
Yapılan birden çok çalışmada dişi ve kısır olmayan kedi ve köpeklerin vücutlarındaki yağ oranlarının erkek ve kısır olmayan kedi ve köpeklere göre daha yüksek olduğu ve enerji ihtiyaçlarının daha az olduğu gözlemlenmiştir.
Kısırlaştırmayla birlikte hayvanların metabolik ihtiyaçları yaklaşık %20- 25 oranında azaldığından uygun şekilde beslenmeyen hayvanlarda obezite riski artmaktadır.
Görüldüğü üzere obezitenin oluşmasında birden çok faktör olduğu ortaya konmaktadır. Bu faktörlerin bazıları kontrol edilebilir ve engellenebilir. Irk, cinsiyet ve kısırlaştırma gibi faktörlerde ise önlem alınması şarttır.
Kronik bir rahatsızlık olarak değerlendirilen obezitenin sebep olabileceği hastalıklar ve riskler ise aşağıdaki gibi özetlenebilir.
Obezitenin riskleri
Vücuttaki yağ oranının artması ile birlikte çeşitli hastalık riskleri de artmaktadır. Yapılan çalışmalarda obeziteyle birlikte yaşam süresinin kısaldığı tespit edilmiştir.Obezite sebebiyle ortaya çıkabilecek rahatsızlıklar arasında
-Anestezik komplikasyonlar
- İnsulin dirençleri
-Hiperlipidemi
- Şeker hastalığı
-Hipotiroidizm
-Bağışıklık düşüklüğü
- Hipertansiyon
-Osteoartrit
-Pankreatit gibi ciddi sağlık sorunları yaratabilecek hastalıklar mevcuttur.
Peki obezite riskini azaltıp hayvanlarımızın daha sağlıklı ve uzun yaşamaları için neler yapabiliriz?
-Kedi ve köpeklerimize verdiğimiz mamaların enerji yoğunluklarını inceleyip, günlük olarak önerilen miktarların üstüne çıkmamalıyız. Mamaların protein,yağ ve karbonhidrat içeriklerinin dengeli ve evcil hayvanımızın ihtiyaçlarına uygun olduğundan emin olmalıyız.
-Kedi ve köpeklerimize mama dışında günlük verilebilen ek gıda ve ödül mamalarınında kalori içeriklerini inceleyip günlük kalori alımından mutlaka düşmeliyiz.
- Evcil hayvanlarımızın fiziksel aktivitelerini artırmaya özen göstermeli ve özellikle köpeklerde günlük yürüyüşleri ihmal etmemeliyiz.
- Kedi ve köpeğimizin zaman içinde kilo aldığını ve yağ oranının arttığını düşünüyorsak bir veteriner hekimimizden destek alıp beslenme önerilerini takip etmeliyiz.
- Evcil hayvanımızın sahip olabileceği ve hareketini kısıtlayabilecek rahatsızlıklar ( eklem hastalıkları, kemik kırıkları,ağrıya sebebiyet verebilecek metabolik hastalıklar) geçirdiği dönemlerde veteriner hekime danışıp kalori alımını kısıtlamak hareketin azaldığı bu dönemlerde kilo artışını engellemek adına iyi bir önlem olabilir.
